İngiltere Polisiye Müellifleri Derneği’nin (CWA) üyesi ve Türkiye’de Polisiye Müellifleri Birliği’nin kurucuları ortasında yer alan Elçin Poyrazlar ile Pudra.com olarak birey olma, annelik ve gazeteciliğin yanı sıra hoşluk ismine tanınan kültür dayatmaları ve başkaldırı üzerine özel bir söyleşi yaptık. Daha önce Kara Muska ve Gazetecinin Ölümü adlı derinlikli iki romana imza atan Poyrazlar, son kitabı Mantolu Kadın'da bir bayan muharrir olarak bayana şiddetin yanı sıra, çok da fazla işlenmeyen aile içi ruhsal şiddet bahislerini işlemesi ile Türk polisiye edebiyatına değerli bir katkıda bulundu. Biz de onu daha yakından tanımak ve sizlerle buluşturmak istedik. Fotoğraflar: Vedat Arık
Elçin Poyrazlar uzun yıllardır yurtdışında gazetecilik yapan ve bize bu mühlet boyunca daima “dışarıdan bildiren” bir dünya vatandaşı. Poyrazlar ömrünü İstanbul, Washington, Brüksel ve Londra ortasında geçirmiş. Virgül mecmuasında dış kaynaklı kitap haberleri yapan, Cumhuriyet Gazetesi'nde başarılı dış haberlere imza atan, BBC'de çalışan, hem dünya hem de İngiltere gündemini yakından takip etme imkanı sunan İnternet haber portalı The Huffington Post'da yazan Poyrazlar, bugünlerde diken.com.tr'de yazıyor. Şimdiye kadar üç polisiye romana imza atan Elçin Poyrazlar, tıpkı vakitte iki çocuk annesi. Tüm bunları birebir koltuğa sığdırıp hem de tümünde başarılı olmak epeyce sıkıntı iken, Poyrazlar gittikçe yükselen bir grafik ile polisiye roman muharrirleri ortasında da değerli bir yere sahip olmuş durumda. Bu nedenle biz de onu daha yakından tanımak istedik. Sizi çok meraklandırmadan söyleşimize başlıyoruz.
Uzun yıllardır yurtdışında gazetecilik yapıyorsunuz. Üç polisiye roman yazdınız. Üstelik iki çocuk annesisiniz. Tüm bunları tıpkı koltuğa sığdırmak güç değil mi?
Elbette kolay değil. Zira her biri başlı başına en az tam vakitli bir iş. Hatta annelik üç tam vakitli mesaiye denk geliyor. Pek çok bayan kendilerine diğerleri tarafından biçilmiş vazifeler yığını altında eziliyor.
Küçükken öğretilenleri unutmayı geç öğrendim
Küçücük kız çocuklarına harika anne olmak gerektiği söyleniyor, konut idaresi için programlanıyor, farklı hayalleri varsa aşağılanıyor ya da engelleniyor. Ben, bana küçükken öğretilenleri unutmayı çok geç öğrendim.
Hayır, kusursuz anne olmak zorunda değilim, evet, sevdiğim bir işi yaparak da anne olmayı sürdürebilirim. Hatta bu kadar yoğunluğun ortasında hayallerimi gerçekleştirmek için uğraşlarım. Ayrıyeten anne olmak bana her saniyenin ne kadar bedelli olduğunu, iki emzirme ortasında da bir iki sayfa yazılabildiğini gösterdi. Biz bayanlar evvel diğerlerinin bizimle ilgili yürek kırıcı laflarını dinlememeyi öğrenmeliyiz. Sizi ve hayallerinizi desteklemeyenlere kulak tıkayın.
Mantolu Bayan güzel bir polisiye roman olmanın yanı sıra bayana karşı şiddetin bir eleştirisi birebir vakitte. Sizi bu sorunu romanınızda lisana getirmeye iten ne oldu?
Zira bu sorun her yerde, her seviyede, her toplumsal sınıfta. Milyonlarca meskende şiddetin bir tipi, bir biçimde yaşanıyor. Kimisi ruhsal şiddete, kimisi fizikî şiddete başvuruyor. Şiddetin sonunda yüzlerce bayan cinayete kurban gidebiliyor. Hem de çocuklarının gözü önünde. Mantolu Bayan romanı da iki bayan üzerinden şiddetin farklı cinslerine ve o bayanların kaçış hayallerine dokunuyor. Kendisinin güçsüz olduğunu düşünen, sinen, korkan ve çaresiz kalan milyonlarca bayandan biri bu cinayet romanının baş kahramanı.
Türkiye'nin tanınan kültüründe bayanın nasıl temsil edildiğini düşünüyorsunuz?
Ne yazık ki bayan bir süs eşyası ya da dilek objesi olmaktan öteye gidemiyor tanınan kültürde. Yüklü olarak erkek bakışı hakim. Bayanın hoş, bakımlı, hanım hanımcık, ağırbaşlı olması beklentisi var. Üstelik de hürmet uyandırabilmesi için evli olması gerekiyor. Feminizmden konuşan, bayanların problemlerinden ya da haklarından kelam eden akademisyenler, iş bayanları, gazeteciler, muharrirler pek de dikkate alınmıyor. İsyankâr bir telaffuz içine giren bayanlar “arıza” olarak görülüyor. Üstelik bayan düşmanı bir telaffuz çerçevesinde yapılıyor bütün bunlar. Bayanların hakikaten çocuk bakmak ve yemek yapmak dışında hiç bir işe yaramadığını düşünen erkekler çoğunlukta.
Kadınların erkeklerin onayına gereksinimi yok!
İşin bence en can yakıcı tarafı da pek çok bayanın etrafındaki ya da toplumsal medyadaki erkeklerin onayını almak için çabalaması. Bayanların erkeklerin onayına muhtaçlıkları yok. Zira birçok etrafındaki erkeklerden daha zeki, çalışkan ve yetenekli.
Sosyal medya bayanların fizikî görünümü açısından bilhassa de genç bayanlar üzerinde baskının kurulduğu bir alan. Siz bu ortamda büyüyen genç bayanlar için nasıl tavsiyelerde bulunursunuz?
Güney Kore'de 2018'in son periyotlarında toplumsal medya üzerinden makyajı protesto eden bir hareket başladı. Koreli bayanlar üzerinde estetik yaptırma, bakımlı olma ve makyaj yapma biçiminde ağır bir toplumsal baskı var.
Güzelliğinizi siz tanımlayın!
Toplumsal medyada “Korse'den kurtulun” etiketi altında başlayan bayan hareketinde genç bayanlar makyaj gereçlerini parçaladı, binlerce “güzellik direnişçisi” hoş olma baskısına isyan etti.
Ben de bu çeşit bir baskıyı hisseden bayanlara başkaldırıyı öneririm. Hoşluk oburlarının tanımlamasıyla elde edilmez. Siz tanımlayın kendi güzelliğinizi. Bu mevzuda kimseyi dinlemeyin, kulak asmayın.
Bir kız çocuğu annesi olarak kızınıza verdiğiniz en büyük tavsiye ne?
Bu hayat senin. Sen ne yapmak istersen yapabilir, ne olmak istersen olabilirsin. Ben dâhil oburunun ne düşündüğü ve ne dediğinin zerre kadar değeri yok.
Bundan sonraki romanlarınızda bayanlar ne çeşit roller oynayacak?
Bayanlar benim tüm romanlarımın baş rollerini kaptılar şimdiye kadar. Bundan sonra da bu türlü olacağını düşünüyorum. Erkek müellif ve karakterlerin hâkim olduğu polisiye edebiyatta bir dizi bayan karakter yaratma üzere ince bir derdim var benim.
Polisiye Roman Muharriri, Gazeteci ve Anne kimliği ile bize bu hoş söyleşi için vakit ayıran Elçin Poyrazlar'a ve fotoğraf takviyesi için Cumhuriyet Gazetesi'nin başarılı foto muhabiri Vedat Arık'a Pudra.com olarak çok teşekkür ediyoruz…
Elçin Poyrazlar kimdir?
1975 yılında Bursa'da doğan Elçin Poyrazlar, ODTÜ'de işletme okuduktan sonra Belçika'da Avrupa Birliği ve Memleketler arası Alakalar kısımlarında yüksek lisans yaptı. Brüksel'de ekonomi-politika doktorasını yaparken gazeteciliğe başladı.
Cumhuriyet, Dünya, Virgül, TimeOut, Huffington Post, Vocativ ve BBC üzere yerli ve yabancı medya kuruluşları için çalıştı. Bu süreçte İstanbul, Washington, Brüksel ve Londra'da yaşadı.
Birinci romanı Gazetecinin Vefatı 2014, ikinci romanı Kara Muska 2016, üçüncü romanı Mantolu Bayan 2018'de yayımlandı.
İngiltere'nin seçkin derneği Polisiye Muharrirler Birliği'ne (CWA) 2016 yılında kabul edildi.
