Birden ve beklenmedik biçimde başlayan ya da daha seyrek olarak kalabalık yerler üzere bilinen ortamlarda (agorafobik panik bozukluk) ortaya çıkan ve giderek şiddetlenerek bireyi dehşete düşüren panik ataklar, göğüs ağrısı, çarpıntı, terleme ve nefes darlığı üzere belirtiler yüzünden kalp krizi ile karıştırılabiliyor. Şahıslar kendilerine berbat bir şey olacak kaygısıyla hastane ve etrafında günlerini geçirebiliyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Ercan Abay, panik bozukluk ve panik atak hakkında bilgilendiriyor.
Panik atak evreleri
Panik atak, ekseriyetle beklenmedik bir biçimde başlayan ve yineleyici, insanı dehşete düşüren ağır badire nöbetleridir. Panik atak sırasında yaşanan nöbetler genelde 10-30 dakika ortasında tabiatıyla geçebiliyor.
Tek başına atak panik atak olarak değerlendirilirken tekrarlayan panik ataklarla ve ataklar ortası periyotlarda tekrar olacağı halinde beklenti korkuları ile giden tabloya panik bozukluk tanısı konmaktadır.
Hastalıkta birinci belirtiler ansızın başlayan göğüs ağrısı, göğüste sıkışma, çarpıntı, nefes alamama, terleme, titreme, üşüme, bulantı ya da karın ağrısı, baş dönmesi, düşecek ya da bayılacakmış üzere olma, uyuşma olarak sıralanmaktadır. Birey, o anlarda “kalp krizi” geçirdiğini ya da felç geçirmekte olduğunu zannedip “ölüm korkusu” ya da çıldırıp “delireceği korkusu” yaşamaktadır.
Hastalık hastası olma evresi
Bu evrelerde bireye acil servislerde fizikî hastalık bulunmadığından ötürü sakinleştirici yapılıp, konutuna gönderilmektedir. Bir müddetliğine rahatlayan kişi, bir mühlet sonra yeni bir atak geçirmektedir. Her atakta hastaneye giden hasta, bir müddet sonra kalbinde ya da beyninde olumsuz bir hastalık olduğuna inanmaktadır. Lakin bireyde, tabiplerin yaptıkları incelemelerde bedensel bir hastalık saptanmamaktadır.
Kalp krizi geçirme korkusu başlıyor
Ataklar devam ettikçe bireyler gergin, huzursuz ve telaşlı bir biçimde yeni bir atak geçirmeyi beklemektedir. Bu atakların birden fazla vakit bilinmeyen vakit ve yerlerde gelmesi endişeyi artırmaktadır. Ataklar sıklaştıkça, kalp krizi geçirip ölme, denetimini kaybedip çıldırma kaygıları pekişmektedir. Bireyler daha sonrasında meskende kimsenin olmadığı bir vakitte kalp krizi geçirmekten ya da denetimini kaybederek çıldırıp intihar etmekten şiddetle korkmakta ve bu niyetlerden ötürü ağır bir ıstırap duymaktadırlar.
Hastanede ya da hastane bahçesinde geçen günler
Şahıslar bir müddet sonra ataklara sebep olacağını düşündükleri yiyecek ve içecekleri tüketmez olurlar ve ataklarını bastırmak için alkol, unsur ya da ilaç kullanmaktadırlar. Hasta bireylerden kimileri etraflarına ziyan vereceği korkusuyla kendilerini kısıtlama yoluna gitmektedirler. Bu kişiler, gerektiğinde acil yardımı çabuk almak için bütün günlerini hastanede ya da bahçesinde geçirerek bu ortamlarda kendilerini güvende hissetmektedirler.
Aşağıda saydığımız belirtilerden en az 4'ü sizde varsa, panik atak hastası olabilirsiniz
- Göğüs ağrısı, göğüste sıkışma, çarpıntı, kalbin kuvvetli ya da hızlı vurması,
- Terleme, uyuşma ya da karıncalanma,
- Nefes darlığı ya da boğulur gibi olma, soluğun kesilmesi,
- Baş dönmesi, sersemlik, bayılacak gibi olma,
- Üşüme, ürperme ya da ateş basması, çıldırma korkusu,
- Bulantı, karın ağrısı, titreme ya da sarsılma, ölüm korkusu
- Kendini, çevresindekileri değişmiş, tuhaf ve farklı hissetme.
Panik atak sebepleri
Toplumda yüzde 3-4 oranında görülen panik bozukluk genellikle 20-35 yaş arasında başlamaktadır. Panik atakların sık yaşanmasıyla oluşan panik bozukluk, beynimizdeki sinir hücrelerinden salgılanan bazı kimyasalların (serotonin, noradrenalin gibi) anormal çalışmasından oluşmaktadır. Hastalarda bir süre sonra panik atağın geleceğini sandıkları yerlere gidememe gibi sorunlar yani agorafobi de oluşmaktadır.
Panik bozukluk tedavisi
Panik bozuklukta iki tür tedavi (ilaç tedavisi ve psikoterapi) birlikte uygulanmaktadır.
1. İlaç tedavisi: Kişide beyin sinir hücrelerindeki bozuk olan biyokimyasal aktiviteyi düzenleyen ilaçlarla en az bir-iki yıl devam eder.
2. Psikoterapi tedavisi: Hastalara panik atak belirtilerinden korkmamaları için düşünce değişikliğine gitmelerinin (bilişsel yeniden yapılandırma gibi) sağlandığı ve nefes ve kas egzersizlerini de içeren bilişsel davranışçı psikoterapiler uygulanmaktadır.
