Uzak yahut yakını görmede azalma, otomobil kullanırken zorlanma, gözlük numaralarında sık değişiklik, katarakt belirtileri ortasında yer alıyor. Katarakt geri dönüşümsüz bir rahatsızlık olarak tanımlanırken, tek tedavi usulü olarak cerrahi uygulamalar ön plana çıkıyor. Gözün renkli katmanının çabucak ardında doğal bir kristalin lens (mercek) bulunmaktadır. Bu lens şeffaftır ve göze gelen ışınları retina hudut katmanına düşürerek net imaj oluşmasını sağlar. Farklı nedenlerden ötürü bu lensin opaklaşması ve bulanıklaşması bulanık ve az görmeye yol açmaktadır. Bu duruma katarakt ismi verilmektedir.
Gözlük numarası sık değişiyorsa dikkat!
Yaşa bağlı gelişen katarakt çoğunlukla basamaklı bir formda ilerlemektedir. Hasebiyle, hasta birinci devirlerde görmede bir değişiklik hissetmeyebilir. Ama kataraktın ilerlemesiyle birlikte uzak ve/veya yakın görmede azalma, renkleri soluk ve sararmış görme, otomobil kullanırken zorlanma, ışık hassasiyeti ve ışıkların etrafında halka görme, bir beğenilen çift görme, gözlük yahut kontakt lens numaralarında sık sık değişmeler, hatta bazen okuma gözlük kullanan hastaların birden teğe yakın gözlük muhtaçlığının azalması yahut gözlüksüz yakını görmeye başlamaları katarakt geliştiğine dair çok tipik bir durumdur.
En yaygın görme azalması nedeni
Katarakt dünyada en yaygın körlük ve görme azalması nedenidir; artan yaş ile katarakt görülme sıklığı de artmaktadır. 65 yaş civarında katarakt prevelansı %5 iken, 75 yaşında %50’ye yükselir. Tüm dünyada her yıl 5-10 milyon görmeyi azaltacak seviyede yeni katarakt olgusu ortaya çıkmaktadır. Ancak, katarakt yalnızca yaşa bağlı gelişen bir hastalık değildir. Diyabet, hipertansiyon, obezite, güneş ışığına maruz kalmak, radyasyon, uzun müddet kortizonlu ilaç kullanımı, göz travmaları, üveit yahut daha evvel göz ameliyatı geçirmiş olmak kataraktın daha erken bir yaşta görülmesine yol açar. Bunun dışında bebeklerde de konjenital kataraktlar görülebilir. Kimi metabolik hastalıklar, akraba evliliği, anne karnında geçirilen kimi hastalıklar ve enfeksiyonlar, gebelikte ilaç kullanımı üzere nedenler buna yol açabilir.
Tek tedavi sistemi cerrahi
Katarakt teşhisi göz uzmanı tarafından biyomikroskopik muayene ile konulur. Günümüzde, kataraktın gelişmesini önleyecek yahut geriye döndürecek hiçbir tıbbi tedavi tekniği yoktur. Kataraktın tek tedavi prosedürü ameliyattır ve katarakt ameliyatı oftalmolojinin en sık uygulanan teşebbüsüdür. Katarakt cerrahisi endikasyonu hastanın yaşı, görme ihtiyacı, hayat usulü, aktivite seviyesi ve hastanın yakınmalarına dayanarak konulur. Bunun yanı sıra katarakt cerrahisinin tıbbi endikasyonları da vardır. Mesela, konjenital katarakt varlığında ya da lense bağlı sekonder glokom üzere durumlarda hastanın bir an evvel ameliyat olması gerekir.
Cerrahi lokal anesteziyle yapılıyor
Katarakt cerrahisi lokal anestezi altında fakoemülsifikasyon sistemi ile yapılır. Bu usulle bulanıklaşmış olan lens ultrasonik titreşimlerle küçük kesimlere ayrılarak birebir anda emilmektedir. Daha sonra göz içi lensi yerleştirilmektedir. Hasta birebir gün taburcu olur ve sonraki gün toplumsal hayatına dönebilir. Göz içi lensleri farklı çeşitli tiplerde bulunmaktadır. Ameliyat öncesi birtakım ölçümler yapıldıktan sonra, hastanın hayat üslubunu ve sistemik hastalıkları göz önünde bulundurarak hasta ile birlikte konuşarak hangi göz içi lensi daha uygun olduğuna dair karar verilir.
Lens tipleri şöyle sıralanabilir:
Monofokal göz içi lensleri: Tek odaklı lenslerdir. Hasta ameliyattan sonra uzağı net görür lakin yakını görmek için yakın gözlük kullanmak zorundadır.
Bifokal lensler: Multifokal lens olarak bilinmektedir. Hem uzağı hem yakını gözlüksüz görme imkanı verirler. Ama orta arayı net göstermiyorlar.
Trifokal lensler: Halk ortasında akıllı mercek olarak bilinmektedir. Bu lensler hem uzak hem yakın hem de orta uzaklık (bilgisayar, mutfak tezgahı uzaklığı ) denilen alanda net bir görüş sağlayabiliyorlar.
Torik göz içi lensleri: Astigmatizma kırma kusurunu düzelten lenslerdir. 1 numara ve üzeri astigmatı olan hastalarda tercih edilmektedir.
Cerrahi sonrası sonraki gün toplumsal hayata dönülebilir
Hasta birebir gün hastaneden taburcu ediliyor ve sonraki gün toplumsal hayatına dönebilmektedir. Ancak hastaların dikkat etmesi gereken kimi hususlar vardır. Göz doktorunun verdiği ilaçların düzgün kullanılması, 10 gün boyunca göze su gelmemesi, el ve göz hijyenine dikkat edilmesi, ağır yük kaldırılmaması, eğilmekten kaçınılması, gözün ovuşturulmaması kıymet taşımaktadır.
