25 Ocak 2022 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin kararına mevzu olan olayda, internetteki bir alışveriş platformundan yiyecek siparişi veren kişinin, gelen sipariş paketinin içinde sigara izmaritine rastlaması sonucunda, satıcıya ve internet sitesine karşı açtığı dava kamuoyunda çok gündeme geldi. Altınbaş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğr. Üy. Doç. Dr. Umut Yeniocak, dava ile ilgili olarak Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin, aracı hizmet sağlayıcı durumundaki alışveriş platformlarının, satın alınan eserlerle ilgili sorunlardan ötürü sorumlu tutulamayacakları tarafında bir karar verdiğini söyledi. “Elektronik ticaret bakımından stratejik kıymete sahip bu sıkıntıya Yargıtay’ın yaklaşımı, tüketici haklarının korunması unsuru bakımından kusurlu ve çelişkili olmuştur.” değerlendirmelerinde bulundu.
İnternet alışveriş platformlarının tüketiciye karşı sorumludur
Umut Yeniocak, birinci etapta tüketici tarafından tüketici hakem heyetine yapılan müracaat sonucunda hakem heyeti, hem alışveriş platformu (aracı hizmet sağlayıcı) olan internet sitesini hem de siparişin satıcısı konumunda olan pastaneyi sorumlu tutulduğunu belirtti. Bunun üzerine, alışveriş platformu olan internet sitesi tarafından tüketici mahkemesine başvurularak, kendilerinin yalnızca alışveriş yapmak isteyenlerle satıcıları buluşturan bir platform (aracı hizmet sağlayıcı) olduklarını, satıcı olmadıklarını, bu sebeple siparişlerde yaşanan bu cins sorunlardan sorumlu tutulamayacaklarını ileri sürdüğünü tabir etti. Tüketici Mahkemesinin ise, dava konusu alışverişin, tüketicinin bu alışveriş platformunun ismine duyduğu inanç sebebiyle gerçekleştiğini, bu sebeple internet sitesinin de satıcı ile birlikte sorumlu olduğuna hükmettiğini söyledi. Verilen kararın, pahası itibariyle kesin olarak verildiği için davanın, bir üst mercie götürülemediğini bu noktada devreye Adalet Bakanlığı’nın girerek, bu karara ait “kanun faydasına bozma” dediğimiz başvuruyu yaptığını işaret etti. Yeniocak, bunun üzerine tüketici süreçleri ile ilgili davalara bakan Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin, emsal müracaatlarla ilgili bir içtihat oluşturmak bakımından belgeyi ele aldığını ve işlerin bu noktada tüketici aleyhinde değişmeye başladığına dikkat çekti.
Yeniocak, ülkenin ticaret hayatı bakımından stratejik kıymete sahip bu sıkıntıyı ele alan Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin, aracı hizmet sağlayıcı durumundaki alışveriş platformlarının, satın alınan eserlerle ilgili sorunlardan ötürü sorumlu tutulamayacakları istikametinde bir karar verdiğini belirtti. Yargıtay’ın bu kararda değerli bir kusur yaptığını lisana getiren Yeniocak, “Yargıtay, destek olarak yalnızca elektronik ticareti düzenleyen Kanundan ve Yönetmelikten bahsetmiştir. Ne var ki, kararda destek olarak gösterilen, e-ticarete ait Kanun ve Yönetmelik düzenlemeleri, daha çok, kabahat teşkil eden içerikler ya da marka ihlali ve gibisi fikrî – sınai hak ihlalleriyle ilgili olarak bu cins aracı platformların sorumluluklarını sonlandıran kurallar olup platform üzerinden yapılan satışlardan sorumluluk hususuyla ilgili değildir.” açıklamasında bulundu.Oysaki tüketicilerin, bu çeşit aracı hizmet sağlayıcılar vasıtasıyla yaptıkları alışverişlerle ile ilgili Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da özel bir kural yer aldığına dikkat çeken Yeniocak, “Yargıtay’ın verdiği kararda bu kuraldan hiç bahsedilmediğini görülüyor. Ki bu, sonucu direkt ilgilendiren değerli bir eksikliktir. Yargıtay, bu davada asıl olarak uygulaması gereken kuralı gözden kaçırmıştır.” biçiminde konuştu.
Yargıtay’ın kararı, tüketicitler açısından bahtsız olmuştur
Yeniocak, ”Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 48. hususunun 5. fıkrasına baktığınızda, bu cins alışveriş platformlarının (aracı hizmet sağlayıcıların), platform üzerinden yapılan satışlarla ilgili olarak, tüketicilere karşı sorumlu olduklarını belirten Yeniocak, bilhassa, bu fıkranın ikinci cümlesini ve kararın münasebetini okuduğumuzda, internet üzerinden yapılan satışlara aracılık eden internet sitelerinin tüketicilere karşı sorumluluklarının vurgulandığını ve bu kararın Kanuna bu emelle konulduğunu lisana getirdi. Hâl böyleyken Yargıtay’ın bu hususa, unsurun münasebetine hiç değinmeden, tüm Ülkenin ticari hayatı ve tüketiciler hakkındaki çok kıymetli bir mevzuda bu türlü bir karar vermiş olması bahtsız olmuştur.” dedi.
Alışveriş sitelerinin hukuk sitemi açısından hataları
Umut Yeniocak, “Çoğu vakit satış bedelini tüketiciden direkt tahsil eden, tüketicilerin alışveriş kararlarını yönlendirme potansiyeli bulunan, yaptıkları reklam, promosyon ve gibisi faaliyetlerle birtakım satıcıları öne çıkaran, tüketicileri bu satıcılarla alışverişe teşvik eden, bu kadar güçlü ve tesirli ticaret aktörlerinin, aracılık yaptıkları satışlardan büsbütün sorumsuz olduklarını kabul etmek, hukuk sistemimiz bakımından da büyük bir kusurdur.” formunda konuştu. Yargıtay’ın bu kusurlu kararını kısa mühlet içerisinde tekrar gözden geçireceğine inandığını belirten Yeniocak, “Aksi hâlde bu uygulama, tüketiciler ve tüm Ülke iktisadı bakımından büyük sorunlara sebep olacaktır.” formunda konuştu.
