Onu birinci olarak 2002 yılında “Sayıklamalar” isimli hikaye kitabı ile tanıdık. Çabucak akabinde “İslenmiş Aşka Mektuplar” geldi. Ferhat Uludere’nin yazın dünyasına kattığı bu hikaye kitapları, daha sonra çıkacak romanlarındaki karakterlere bir giriş niteliği taşıyordu. İslenmiş Aşka Mektuplar’da art planda çalan Nick Cave müziklerinin karanlığını gerçek hayatta yaşayan insanların kıssaları yer alıyor; aşk ve mevt tüm yoğunluklarıyla ve iç içe yaşanıyordu. Sonbaharda Sarhoş Bir Kasaba ve 1001 Fıçı Bira romanlarında Uludere’nin bu karakterlerine düzgünce yakınlaşma fırsatı bulduk. Bu romanlar Ferhat Uludere’nin muharrir kimliğinin altını bir daha silinmemecesine çizdi. Ünlü muharrir ve mütercim Sevin Okyay’ın Ferhat Uludere üzerine yazdığı bir köşe yazısındaki tabiri ile anlatmamız gerekirse, boynuz kulağı geçmişti zira.
Ferhat Uludere, son olarak “Son 11” romanı ile karşımıza çıkıyor. Doğan Kitap etiketi ile raflarda yerini alan “Son 11”de müellif yalnızca bir futbol grubunu değil, Tazı Vedat’ın buruk sevdasını, Sezgin’in yalnızlığını, sarhoş ölmek isteyenlerin hayalleriyle birlikte tipik bir Trakya kasabasını anlatıyor.
Tüm umutlarını kaybetmiş bir futbol kadrosu, soyunma odasında son sefer bir ortaya gelir. Büyük beklentiler, yıkılan hayaller ve bir kadehin tabanında son bulan hayatlar uğursuz bir sis misali ekibin oyuncularının etrafını sarmıştır. Teknik Yönetici Puşkaş Sami bir yandan oyuncularını alana çıkarmak için cesaretlendirmeye çalışırken bir yandan da bugüne kadar yaptıklarının hesabını vermeye zorlar kendini…
İşte biz de, yeni çıkan kitaplar ortasında dikkatimizi çeken, merakla sayfalarını karıştırdığımız bu kitap sayesinde Ferhat Uludere ile görüşme fırsatı bulduk ve Pudra.com okuyucuları için bir özel röportaj yaptık. Lafı çok uzatmadan Ferhat Uludere ile röportajımıza geçiyoruz.
Fakat evvel Albert Camus'nun şu sözlünü anımsayalım…
“Hayatta ne öğrendiysem futboldan öğrendim; zira top hiçbir vakit beklediğim köşeden gelmedi” – Albert Camus
Son 11’de bir kasabanın aşklarını, acılarını, değişimini, neredeyse 30 yıllık geçmişini bir futbol ekibi üzerinden anlatıyorsunuz. Aslında kitapta futbol sahnesinin yer aldığı vakit neredeyse on dakika. Öykünüzü neden bir futbol grubu üzerinden kurmayı seçtiniz?
Aslında ben bir hayatı, o hayatın içinde insanların acılarını, aşklarını ve hüznünü anlatmak istiyordum. Tüm bunları anlatmam için bir pencereye gereksinimim vardı ve bu pencereyi de bir futbol ekibinin soyunma odasına kurdum. Tüm hayata oradan bakmak istedim. Bunu yapmak istememin birtakım nedenleri var elbette. Futbolla ilgilenen, lakin taraftar seviyesinde futbolla ilgilenenler çok düzgün bilirler. Hangi ekibi tutarsanız tutun, stadyuma birinci girdiğiniz anda karşınıza yeşil sahanın küçücük imajı bile insanın içini kıpır kıpır yapmaya kâfi. Uzun bir deniz seyahatinin sonrasında karayı görmenin heyecanın üzeredir bu. Hayata bu heyecanın olduğu yerden bakmak istedim ve kasabanın 30 tahminen de 40 yılını bir ortaya getiren bir öge olarak kullandım futbolu.
Zaman olarak doksanları anlatmayı seçmişsiniz. Doksanlardan günümüze münasebetlerimizdeki değişimi nasıl yorumlarsınız?
Kitapta hakim vakit olarak 90’lı yıllar var. Lakin öykü belli kısımlarında 70’lere, 80’lere hatta bazen de 2000’li yılların başına kadar uzanıyor. Tüm bu vakitler kendilerine nazaran münasebet biçimleri yarattı ve her vakit ya da periyot kendi ilgi kültürünü yaratacak. 2018 yılından doksanlara bakıp her şeyin o vakit daha hoş olduğunu söyleyebiliriz lakin bu haksızlık olur. Her alaka kendi çağında hoştur ve bir sonraki periyoda enkazını bırakır.
Doksanlı yılların bağ dinamikleri günümüzden farklıydı. Şimdiki kadar bağlantının ağır yaşanmadığı bir periyottu en azından. Ve yalnızca bu yüzden tamama ermeyen bir aşk öyküsü çıkıyor karşımıza kitapta. O devri yaşayan herkesin bu tip öyküleri mevcuttur. Hatta bu yüzden biten, insanları hüzne boğan kıssalar dinledik. O kıssalara bugünün mantığıyla anlamaya çalışırsak saçma gelebilir lakin ben Kadıköy Haldun Taner Sahnesi’nin önüne geldikleri halde buluşamayan beşerler biliyorum. Zira biri ön oburu art tarafta bekliyor… Bu buluşamama hali elbette artık için kabul edilemez.
Sonuçta her münasebet kendi devrinde hoş…
Romanınızdaki bayan karakterler çok görünmeseler de erkek karakterlerin dünyasında kıymetli izler bırakıyorlar. Bir erkeğin dünyasında bayanın rolü ne olmalıdır sizce?
“Sayıklamalar” ve “İslenmiş Aşka Mektuplar” isimli kitaplarımdaki birtakım kıssalar dışında bayanları anlatan biri olmadım. Hatta çok da anlatmadım. Ben daha çok erkeklerin dünyasından bayanı anlatmaya odaklandım. “Sonbaharda Sarhoş Bir Kasaba”daki Feymece her halde yarattığım en bariz bayan karakterdir.
Erkeklerin bayana bakışı, onunla birlikte yaşadıkları hayat ve bayanın erkeğin varlığına olan tesirleri romanlarımda sık sık yer aldı. Buradan bakarsak yazdıklarımda bayanı erkeğin ömür motivasyonu olarak kullandım. Bazen mutluluğun sebebiydi bayanlar, bazen hasretlerin, bazen sarhoşluğun, bazen yoksulluğun, bazen ölümlerin, bazen de mağlubiyetlerin… Bir erkeğin başına ne geliyorsa kesinlikle hepsinde bayanın hissesi vardı.
Önceki romanlarınızdaki bayan karakterler ile son 11'deki “iz bırakan bayan karakterler” ortasında nasıl bir bağlantı var?
“Sayıklamalar” ve “İslenmiş Aşka Mektuplar”da kurguladığım bayanlar çok güçlü kadınlardı. Erkekleri baştan çıkaran ve onların vefatlarına sebep olan karakterler. Erkeklerin vaz geçemediği bayanlar. Kimliklerini, cinselliklerini ve varlıklarını kabul ettirmiş kentli bayanlar diye özetliyeyim.
“1001 Fıçı Bira”da ise bencil ve bir o kadar da sevgisiz bir bayan karakter yaratmıştım. Feryat’ın yalnızca hayatını alt üst etmekle kalmayıp onu dilekleri için kullanıyordu.
“Sonbaharda Sarhoş Bir Kasaba” da ise farklı iki bayan karakter dikkat çekiyordu. Hazan ve Feymece… Feymece hoşluğunu sırtında çarmıh üzere taşıyan ve bu hoşluk yüzünden lanetlenmiş bir bayan. Gittiği yere mevt götürüyordu. Gerçek üstü bir karakterdi. Hazan ise doğduğu kıyı kasabasında eski sevgilisini bulan fakat arayış içinde bir bayandı.
“Son 11″e baktığımızda tüm bunlardan kesimler bulabilirsiniz. Ayla ve Efsun… İki bayan. Anne ve kız… Biri bir adamın ötekisi ise bir kasabanın hayalleri ile oynuyor, ancak bunu bilmeden yapıyorlar.
Romanlarınızda erkeklerin gözünden aşkı anlatırken, o aşka yetenekli olan bayan, hangi özellikleri ile romanda kendine yer buluyor? Sizce bayan, hangi özellikleri ile romanlarınıza heyecan katıyor?
Bayanı başlı başına bir heyecan ögesi olarak kullanıyorum romanlarımda. Erkek dünyasının içinde o dünyaya müdahale eden, o dünyanın kurallarını bozan, hatta kuralları birçok vakit kendi istediği biçimde düzenleyen bayanlar yarattım daima. Ve daima güçlü kadınlardı bunlar. Kimileri kentli, kimileri ise taşralıydı, lakin hepsi kendi başlarında ayakta duran ve kendi varlıklarını o dünyaya kabul ettirmişlerdi. Katiyetle edilgen değillerdi. Öykülerimin çocuğun bir yerden bir yere daima onlar götürdü.
Son olarak, Pudra.com okuyucuları için sizi en çok etkileyen bayan müelliflerden bahsedebilir misiniz?
Virginia Woolf, Marguerite Duras, Tezer Özlü, Sevgi Soysal, Karen Blixen, Sylvia Plath, Sevin Okyay, Susan Sontag ve Simone de Beauvoir birinci aklıma gelenler…
Romanlarınızı yazarken size katkıda bulunduğu ve romanlarınızın gidişatını etkilediğini düşündüğünüz kitaplar/yazarlar var mı?
Pek çok müellif ve kitap yazarken bana yol gösterici olmuştur. Don Quijote bunların başında yer alır ve “Don Quijote’nin Üçüncü Cildi” ismini taşıyan bir roman yazmışlığım bile vardır. Bunların yanı sıra Ivo Andriç’in Drina Köprüsü romanından çok şey öğrendim. Gazap Üzümleri ve Karamazov Kardeşleri de unutmamak gerekir.
Ferhat Uludere'ye bu hoş sohbet için teşekkür ediyor ve okurların gözünde her vakit birinci 11'de olmasını dileyerek sözlerimize son veriyoruz.
Son 11 | Ferhat Uludere | Doğan Kitap | 2018 | Sayfa sayısı: 192 | Satış Fiyatı 23,00TL | İdefix'te yüzde 30 indirimle 16,10TL | Kitabı online olarak almak için
Söyleşi: Selen Serdaroğlu
