Boşanmak evlenmek kadar doğal bir durum. Fakat işin tüzel tarafını güzel bilmek, bir avukatla yürütmek gerekiyor. Pekala, bu süreci nasıl en güzel formda sonuca ulaştırabilirsiniz? Avukat Suat Aydın’ın, boşanma davası konusundaki değerli sorulara verdiği karşılıklar Pudra.com’da…
Boşanma davası nasıl açılır?
Boşanma davası eşlerden birinin ikametgahında, son altı ayda birlikte ikamet ettikleri yerin mahkemesinde ya da aile mahkemesinde açılabilir. Eşlerden biri diğer bir kente gittiği vakit oradan da davayı açabilir.
Yabancı uyruklularla evlenenler için, bulundukları ülkenin mahkemesi bu davayı kabul etmişse, Tükiye’de de bir tanıma tenfiz davası açmak gerekir. Diğer bir ülkede boşanma gerçekleşmişse, Türk mahkemesinden de bunun tescil edilmesi gerekir.
Boşanma davası açmak için nüfus ve adres bilgileri kafidir. Kolay bir dilekçeyle boşanma istemini ve münasebetlerini lisana getirmek gerekir. Boşanmayla ilgili açılacak davada maddi manevi tazminatı, kusurun ne olduğunu belirtmekte yarar vardır. Zira mahkeme ona nazaran gerekli evrakları toplayacaktır.
Karşı tarafın adresini de dilekçeye yazmak gerekir, zira mahkeme ileriki basamakta karşı tarafın mali ve iştimal durumunu belirlemek için onun bulunduğu adresten polis marifetiyle gelir durumunu, mal varlığını belirleyecektir. Bu belirleme, sonraki nafaka, tazminat üzere hususlarda yönlendirici olacaktır.
Boşanma davası için avukata gerek var mı?
Eski kanunumuza nazaran iki çeşit oluyordu boşanma. “Şiddetli geçimsizlik” ismi altında genel boşanma sebebi ile özel boşanma sebepleri vardı. Daha sonra mutabakatlı boşanma getirildi.
Hiçbir durum için aslında avukata gerek yok. Kolay bir dilekçeyle halledilebiliyor. Ancak kelam konusu olan mutabakatlı boşanma dahi olsa, tarafların haklarının korunması ismine bir protokol yapılması gerekeceğinden, çok küçük mevzular bile sorun olabilir. Bu bahiste uzman olan avukat yardımıyla bunları çözmek çok daha kolay olur.
Yapılacaklar konusunda iki taraf da anlaşmışsa, çok rahatlıkla avukatsız boşanabilirler. Lakin süreç yalnızca hakimin “boşandınız” demesiyle bitmiyor. Mahkemenin bunu katılaştırması, kararın temyizden geçmesi, nüfus müdürlüğüne gerekli talimatın yazılması üzere işleri avukatın yapması çok daha kolaydır.
Çekişmeli boşanmalarda kesinlikle avukata muhtaçlık vardır. Kanıtların oluşturulması, tazminatlar, çocukların kimde kalacağı üzere pek çok hususta avukatın uzmanlığı gereklidir. Aile hukuku, hakimin çok geniş takdir yetkisine sahip olduğu bir hukuktur. Bu nedenle kanıtları kıymetlendirmek, evvelce hazırlanmak çok değerlidir.
Boşanma davası hangi münasebetlerle açılabilir?
1. Mutabakatlı Boşanma: Yani taraflar çocuğun kimde kalacağından mali mevzulara kadar protokolleri belirleyerek mahkemeye başvurduklarında hakimin onayıyla boşanabilirler.
2. Genel Boşanma (Şiddetli Geçimsizlik): İkincisi, genel boşanma sebebi dediğimiz şiddetli geçimsizlik vardır. Burada davayı kim açmışsa kendi kusuru olmadığını ve ortalarında şiddetli geçimsizlik olduğunu şahitler vasıtasıyla ispat etmek durumundadır.
3. Özel Boşanma Sebepleri: Üçüncü boşanma münasebeti olarak, özel boşanma sebepleri vardır. Bunlar da altı aydan fazla sürmüş terk, akıl hastalığı, cana kast ve üzücü muamele, onur kırıcı davranış, zina, kabahat işlemek ve haysiyetsiz ömürdür.
Hayatın her durumu kanuna yazılamayacağı için, kanunda yazmayan durumlar için Yargıtay karar vermek durumunda kalır. Boşanma gerekip gerekmeyeceği konusunda, tarafların ve şahitlerin beyanlarına dayanarak karar verir. Mahkemelerin bu karara uyma mecburiliği yoktur, direnme kararı verebilir. Bunun üzerine de Yargıtay Genel Şurası iştihatı birleştirme kararı denilen, bir kanun metni üzere geçerli olan bir karar verir. Kanunumuza bu biçimde, bilhassa bayanların lehine birçok ekleme yapılmıştır.
Boşanma davası hangi durumlarda reddedilir?
Hakim kanıtlar oluştuktan sonra boşanma davasını kabul yahut reddeder. Kanun, kusurlu tarafın boşanma davası açmaya hakkı yoktur, diyor. Hakim kusurlu tarafı tespit etmek için, o çift ortasında geçenleri bilen insanları, yani şahitleri dinler, davayı açanın kusurlu olduğunu görürse davayı reddeder.
Özel boşanma sebepleri kelam konusu ise, örneğin, akıl hastalığı ile ilgili bir dava açılmışsa, hekim karşı tarafa “akıl hastalığı yoktur” raporu verirse, dava reddedilir.
Terk sebebi ile ilgili açılan davalarda, bir ihtarname çekilir karşı tarafa. Geri dönerse dava reddedilir.
Haysiyetsiz hayatı ya da onur kırıcı davranışı ispat edemezseniz, dava reddedilir.
Dava reddedildiği tarihten itibaren şayet üç yıl sürmüşse bir ayrılık, bu çiftin anlaşamayacağı aslında muhakkak olmuş olduğundan, yine bir boşanma davasıyla, “Biz üç yıl farklı kaldık, karı koca üzere bir ortaya gelme irademiz oluşmadı” diyerek, bunu ispatlayan taraf tekrar boşanma davası açabilir.
Boşanmak için gösterilen münasebet kanıtlanmak zorunda mıdır?
Hukuk Metodu Muhakemeleri Kanunu’na nazaran, bir şeyi tez eden, ispatlamakla yükümlüdür. Argümanınızı kanıtla kanıtlarsınız. Tez ettiğiniz şeyi karşı taraf kabul edebilir ya da evraklarla ispatlayabilirsiniz. Örneğin, maaş bordrosu ile karşı tarafın gelirini ispatlarsınız. Karşı taraf, dokümanların aksini ispat edebilir. Örneğin, iş yerinden taban fiyat üzere görünen bordro almıştır, halbuki çok daha fazla maaş alıyordur. Sonra bunun aksi de şahitlerle ispat edilebilir.
Banka hesapları, trafik kayıtları üzere dokümanlar, mali durumu ispatta kullanılır. Şahitler, kusurun kimde olduğuna dair hakimi ikna etmeye yönelik kullanılır. Zira tazminatlar kusur konusu dikkate alınarak belirlenir. Kusurlu olanın dava açmaya bile hakkı yoktur. Kusurlu iseniz davayı kaybedersiniz.
Eşlerden biri boşanmak istemiyorsa dava nasıl ilerler?
Eşlerden birinin boşanmak istememesinin sebebi, gerekli maddi gücü olmaması, karşı tarafa bedel ödetmek istemesi, alacaklarını alma yolunda bunu bir araç olarak görüp davayı uzatmak istemesi olabilir.
Hakim, evrakın tamamlanmasıyla aslında kararını verecektir. Tarafların uzatmasına bağlı değildir karar. Lakin istemeyen eş, gerekli belgeyi vermeyerek bir yahut iki celse uzatabilir davayı.
Tarafların aile nüfus tablosu, şahit beyanları, gerekli evraklar gelip evrak tamamlandığında, hakim için aydınlatılması gereken rastgele bir bahis kalmadığında hakim kararını verir; ya davayı kabul eder ya da reddeder.
Anlaşmalı boşanma nedir?
Mutabakatlı boşanma için tarafların en az bir yıl evli kalmış olması gerekir. Bundaki temel gaye, hakim aile hukukunu korumak zorunda olduğu için, insanları biraz daha düşünmeye sevk etmektir.
Mutabakatlı boşanma için aile mahkemesine müracat ettiğiniz takdirde mahkeme size bir gün verir. Hakim iki tarafı da orada görmek durumundadır. Başka çeşit davalarda görmek zorunda değil, vekille de temsil edilebilirsiniz. Hakim o şahsın iradesinin sahiden boşanma tarafında olup olmadığını tespit etmek ister. Kişi, kendi isteğiyle mı, yoksa zorlama ile mi davayı açıyor, hakim görmek ister. Hakim ikna olmazsa davayı reddedebilir.
Lakin mutabakatlı boşanma davalarını, artık Türk halkının toplumsal ve kültürel durumu da yükseldiği için, çok uzatmadan, aklı başında insanlara sunulmuş bir kolaylık olarak ele alıyor kanun.
Boşanma davasında çocuğun velayetine nasıl karar verilir?
Velayet konusunda hakim öncelikli olarak çocuğun menfaatini düşünür. Tarafların durumlarını göz önünde bulundurur. Lakin Türkiye’de tarafların durumundan çok daha çok anne çocuğu almaktadır. Yani anne ister ve hakim de verir. Çok aksi bir durum olmadıktan sonra bayan çalışmasa dahi bayan tarafı çocuğu alır.
Kadın, boşanma gerçekleştikten sonra, vakit içinde erkeğin öteki biriyle evlenmesi üzere durumlarda yanlış karar verdiğini, çocuğu almakla birtakım sorumluluklar altına girdiğini, aldığı nafaka ile yaptığı iş ortasında bir yetersizlik olduğunu düşünerek nafakanın artırılmasını isteyebilir.
Hakim, kim daha çok sevgi dolu, çocuğa daha güzel bakabilir, daha uygun okullarda okutabilir, ruhsal ve sosyolojik olarak çocuğun uygun bir vatandaş olması için katkıda bulunabilir üzere kriterlere de bakarak velayeti taraflardan birine verir.
Altı yaşına kadar çocuk annede kalır, sonra baba alır üzere kent efsaneleri vardır; fakat bunların kanunda hiçbir karşılığı yoktur.
Boşanma davası ne kadar vakitte sonuçlanır?
Mutabakatlı boşanmalarda birinci duruşma günleri 2 ayla 3 ay ortasında değişir. Bu müddet, küçük yerlerde 15 güne kadar düşebilir. Mutabakatlı boşanma olduğu için tek celsede boşanmaya karar verilir. Sonraki süreçler yöntemin prosedürüdür. Temyizden feragat dilekçesi alınarak, karar mutlaklaşmış olur. Nüfus yönetimine mahkemenin kararı yazılır. Böylelikle bayan eski kütüğüne geri döner.
Mutabakatlı olmayan, çekişmeli boşanmalarda, mühlet uzar. Bir yıldan başlayıp üç yıla kadar çıkabilir. Mali durum tespiti, tapu kayıtları, trafik tescil kayıtları geldiğinde ve şahitler dinlendiğinde hakim bir karar vermek zorundadır.
Boşanma mevzusuyla ilgili öbür haberlerimiz için
Evlilikler neden bitiyor? Uzman Psikolog Fatma Torun Reid, ülkemizde evliliklerin neden bittiğini ve nelere dikkat etmemiz gerektiğini anlatıyor.
