Yeni bir yıl, yeni heyecanlar, amaçlar, umutlar ve alınacak kararlar demektir. Fakat kimi şahıslar bu karar evresinde kahır yaşayabiliyor. Karar alırken etrafımızdan etkilenirken, bir yandan da ferdi kararlarımızın sonuçları, direkt etrafımıza tesir edebiliyor. Pek çok farklı motivasyon kaynağından beslenen kararlarımızdan değerli olan sonuç odaklı ve ulaşılabilir gayelerin olması. Gerçekçi yahut ölçülebilir olmayan kararlar motivasyonumuz kırılmasına yol açabiliyor ve yeni kararların gerçekleşebileceğine olan inancımız da zayıflıyor. Klinik Psikolog Hande Işın yeni yılda kararlar alırken dikkat edilecek noktalar konusunda Pudra.com okuyucuları için bilgiler verdi.
1 Ocak aslında yılın öteki 364 gününden farksız olmasına karşın anlamsal olarak bir çoğumuz için yeni başlangıçları sembolize ediyor. Yeni başlangıçlar ise her vakit olumlu hissiyatıyla birlikte geliyor. Yeni yıl şimdi yaşanmamış bir periyodu sembolize ettiğinden, beraberinde getirdiği belirsizlik dert yaratmak yerine umut yaratıyor, olumlu algılanıyor. Bu manada her yeni yıl, daha âlâ şeyler yaşamak, daha memnun olmak, daha büyük muvaffakiyetler kazanmak için fırsatlar ile dolu.
Yeni yıl devrinin bireylerde oluşturduğu umut elbette psikolojiyi de müspet etkiliyor. Beşerler yıl sonlarında genelde hayatlarına yönelik değerlendirmeler yaparak değiştirmek yahut ilerletmek istedikleri hususlarda kimi amaçlar belirlerliyor ve yeni yıl da bu amaçların gerçekleştirilmesi için itici bir güce sahip büyük bir başlangıç olarak görülüyor. Bu nedenle yeni yıl başlangıçları son derece motive edici periyotlar.
Klinik Psikolog Hande Işın'a nazaran biten yılın değerlendirmesi ile birlikte, bireyler hayatlarında yaptıkları yanlışlar, düzeltmek istedikleri, kendilerinde yahut etraflarında değiştirmek istedikleri çeşitli bahislerde karar alırken, en çok zorlanılan husus, alınacak kararların öncelik ve ehemmiyeti konusunda baş karışıklığına düşmeleri. Bunun sebebi bir kararın bir çok farklı etmeni etkiliyor olması. Her kararımızın yalnızca tek bir çıktısı yok.
Kararlarımız etrafımızı de etkiliyor
Klinik Psikolog Hande Işın, “kararlar, şahsî hayatımızı birinci elden etkilerken, içinde bulunduğumuz ortamlardaki durumumuzu, bağlantı halinde olduğumuz insanları da etkiliyor'' sözünde bulunuyor. ''Örneğin, kendinize uygun geleceğini düşündüğünüz olumlu bir karar bazen istemeseniz de aileniz için olumsuz sonuçlar doğurabiliyor. Bu noktada beşerler çokça baş karışıklığına düşüyor. Almak istediğimiz kararların tesir alanlarını değerlendirmede zorluk yaşamak, istenip de hareket edilemeyen yahut istenmediği halde ilerlemek mecburiyetinde hissedilen durumlar oluşturuyor. Bu durum kıymet sırası ve önceliklendirme sırasında baş karışıklığına neden oluyor”
Karar alırken hislerimiz tesirli oluyor
''Kişilerin kararlarını temelde hisler yönlendirir. Almak istenen kararlar, sonucunda müspet bir his yaşanacağı beklentisi ile alınıyor. Geçmiş yılın değerlendirmesinde bireyler ne üzere hisler yaşadılarsa, yeni yılda alınan kararlar olumlu duyguyu devam ettirecek yeni kararlar ya da olumsuz duyguyu düzeltecek yeni kararlar oluyor. Bu hislerin neler vasıtası ile yaşanacağı ise elbette bireylerin kıymetleri çerçevesinde şekilleniyor…'' diyen Klinik Psikolog Hande Işın ,''Bazı insan sevdiği biri ile bir tatile çıkmayı karar olarak alabiliyorken, bir oburu yeni bir hobi edinmeyi, bir diğeri bir araç gereç edinmeyi tatmin edici bulabiliyor.
Kararları alırken yakın etrafımızdan etkileniyoruz
Olumlu duyguyu yaratacak kararları alırken, toplumsal bir varlık olarak beşerler en başta yakın etrafındaki insanlardan etkileniyor. Örneğin en yakın arkadaşınız sigarayı bıraktıysa, bu periyotta siz de bu hususta kendinize onu örnek alıp benzeri bir gayeye ulaşmayı isteyebilirsiniz. Araştırmalar gösteriyor ki, sahip olmak yerine deneyim etmeye yöneltilmiş amaçlar insanları çok daha memnun ediyor. Elbette bu üzere bilgiler edinmek de bireylerin seçimlerini şekillendiriyor.'' dedi.
Şimdi gelelim karar alırken dikkat etmemiz gereken 3 kıymetli maddeye!
1. Gerçek kararı vermek için motivasyon kaynağınızı yeterli anlayın!
Gerçek ya da yanlış her kararın alınmasının ardında bir motivasyon var. Hakikat kararları almak için, öncelikle bireylerin kendilerine bu kararları aldıran motivasyonu yeterli anlamaları gerekiyor.
- Bu karar bir endişeden mı yoksa bir inançtan mı kaynaklanıyor?
- Bir şeyden kaçınmaya mı çalışıyorsunuz?
- Yoksa bir geleceği inşa etmeyi mi amaçlıyorsunuz?
Motivasyonların her daim yapan olmasına dikkat edilmesi gerçek karar alınmasını sağlayan en kıymetli öge. Bu da hayatımızdaki geçmiş seçimleri yanlışsız irdelemekten geçiyor.
Kararlar uzun vadeli olan hayata belli bir doğrultuda taraf vermek için alınır, bu sebeple kararları alırken “otomatik pilotta olmadığımızdan” emin olunması kararlarımızı yanlışsız kılacak en kıymetli etmen.
2. Karar alırken değer ve öncelik sırasına dikkat edin, gerçekçi olun!
Klinik Psikolog Hande Işın, kararlar alınırken gerçek bir öncelik ve önemlendirme sırası yapmanın kıymetli olduğunu tabir ediyor. Ayrıyeten bu kararların gerçekçi olması gerektiğinin de altını çiziyor.
“Bazen şahıslar gerçekçi olmayan maksatları gerisi ardına dizip kendilerini daha yılın başından bir başarısızlığa mahkum ediyorlar. Güya bir çok şeyi gerçekleştirmek için tek periyot bu dönemmiş üzere düşünülebiliyor. Halbuki bir mülk satın almak, kilo vermek yahut yeni bir hobide ustalaşmak üzere kararlar muhakkak bir vadede gerçekleşebilecek ve tahminen de kişinin ömür koşuluna nazaran önceliklendirmesi gereken kararlar olabilir”
3. Maksatlarınız ölçülebilir olsun.
Klinik Psikolog Hande Işın'ın değindiği bir öbür nokta da ölçülebilir hedefler. Kararlar birtakım amaçlara ulaşmayı gerektiriyorsa, bu gayelerin ölçülebilir gayeler olması çok kıymetli.
Işın, kelamlarını şöyle tamamlıyor: “Her karar bir seçimdir. Seçtiğimiz her şey bizi geleceğimize taşıyor, bu nedenle en çok dikkat edilmesi gereken nokta, kararları alırken şahısların kendilerine 'bu karar beni uzun vadeli mi tatmin edecek yoksa kısa vadede mi' diye sormasıdır.”
